VIOT2018

Een functionerend rechtssysteem is een van de drie fundamenten van een duurzame, democratische samenleving. Dit systeem legt restricties op het taalgebruik en de typen interacties die plaatsvinden binnen het juridisch domein. Tegelijkertijd worden de interacties binnen dit domein, en daarmee het domein zelf, tot stand gebracht en onderhouden door de deelnemers zelf, door middel van ontelbare interacties binnen allerlei juridische genres.

Het doel van dit symposium is grip te krijgen op het taalgebruik en de talige interacties die plaatsvinden binnen juridische genres zoals politieverhoren en rechtszaken. De presentaties richten zich op een specifiek object van de interactie, zoals rapportagestijl, etnische membership categories, en action formation.

Geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van verschillende processen-verbaal
Een politieverhoor met een getuige/verdachte kan op verschillende manieren, zogenaamde rapportagestijlen, opgeschreven worden. De meest voorkomende stijlen zijn de monoloogstijl, reconstructiestijl en vraag-antwoordstijl. Idealiter heeft de stijl van rapportage geen invloed op de verwerking en interpretatie van de gerapporteerde informatie. In een recente studie werd onderzocht of dit daadwerkelijk het geval is. Proefpersonen kregen een verklaring van een getuige/verdachte te lezen in een van bovengenoemde rapportagestijlen. Vervolgens werd gekeken hoe geloofwaardig en betrouwbaar men de getuige/verdachte vond. Resultaten en implicaties zullen worden besproken.

Etniciteitscategorieën in Nederlandse politieverhoren
Etniciteitslabels worden gebruikt wanneer mensen verhalen vertellen over wat er gebeurd is, verantwoording geven of klagen – bijvoorbeeld gedurende radio phone-ins (Whitehead en Lerner, 2009) of mediation gesprekken (Stokoe en Edwards, 2007). In het algemeen speelt etniciteit bij de politie een grote rol. In deze presentatie beschrijven we de verschillende manieren waarop etniciteitcategorieën gebruikt worden door participanten met verschillende etnische achtergronden in politieverhoren. Verdachten en politieagenten gebruiken etniciteit tijdens het politieverhoor om iemand te beschrijven of te beschuldigen. Daarnaast wordt etniciteit door agenten gebruikt om common ground te creëren of autoriteit uit te oefenen.

‘En toen ging ik heel hard ‘nee’ roepen’: hoe kind-getuigen zich verantwoorden in politieverhoren’
Kinderen die als getuige of slachtoffer een verklaring afleggen over vermoed seksueel misbruik, rapporteren regelmatig hun eigen gedrag. Dit gebeurt niet alleen als de verhoorder daarom vraagt, maar ook uit eigen beweging. In deze presentatie bespreken we verschillende manieren waarop kinderen dat doen: minimaliseren van hun rol, benadrukken van hun verzet, verantwoorden en zelf-veroordelingen. Deze bevindingen geven inzicht in hoe kinderen een slachtofferrol construeren, en laten zien dat getuigenverhoren niet alleen moeten worden begrepen als informatie-uitwisseling, maar ook als sociale gebeurtenis.

Gesloten vragen in het Amerikaans strafrecht
Het merendeel van de vragen die advocaten stellen tijdens de directe ondervraging in het Amerikaanse strafrecht bestaat uit ja/nee-vragen. In deze lezing laat ik zien hoe de syntactische vorm van deze vragen – declaratief of interrogatief – strategisch wordt ingezet. Advocaten gebruiken interrogatieve vragen om nieuwe informatie te introduceren en daarmee sequenties te lanceren. Daarentegen gebruiken ze declaratieve vragen om informatie die al interactioneel is vastgesteld te herintroduceren en daarmee sequenties te heropenen of af te sluiten. Interrogatieve vragen worden zodoende behandeld als minder suggestief dan declaratieve vragen.