Wie een tekst begrepen heeft, heeft een coherente representatie van de informatie in die tekst gemaakt. Causale samenhang speelt in het maken van die representatie een belangrijke rol. Eerder onderzoek heeft laten zien dat causale verbindingswoorden zoals 'want' en 'omdat' een eigen profiel hebben: 'omdat' drukt vooral objectieve verbanden uit, terwijl 'want' zowel objectieve als subjectieve verbanden kan uitdrukken. De frequentie waarmee 'want' en 'omdat' voorkomen is sterk genre-afhankelijk: 'want' is veel frequenter in spontane conversaties, terwijl 'omdat' frequenter is in geschreven nieuwsberichten en opinieteksten. Tegelijkertijd is het subjectiviteitsprofiel onafhankelijk van genre: het verschil in subjectiviteit tussen 'want' en 'omdat' is even groot voor elk van drie onderzochte genres (Sanders & Spooren, 2015).
Dit soort bevindingen is doorgaans gebaseerd op handmatige detailanalyses van relatief kleine corpora. In deze lezing wordt verslag gedaan van onderzoek dat gebruik maakt van taaltechnologie om intercodeerbaarheidsproblemen te voorkomen, veel grotere aantallen en veel meer verschillende causale verbindingswoorden te bestuderen en veel meer verschillende genres te bestuderen. In het onderzoek wordt gebruik gemaakt van zgn. thematische tekstanalyse (Bestgen, Degand & Spooren, 2006): het verschil in subjectiviteit tussen bv. 'want' en 'omdat' leidt tot de voorspelling dat er meer subjectieve adjectieven voorkomen in de segmenten die door 'want' verbonden worden, en meer objectieve adjectieven in de segmenten die door 'omdat' verbonden worden. De analyse verloopt in de volgende stappen: 1. Identificatie van de relevante gevallen van causale verbindingswoorden; 2. vaststellen van de reikwijdte van de door de verbindingswoorden verbonden segmenten S1 en S2; 3. vaststellen van de richting van de causale verbinding (voorwaarts of achterwaarts); 4. tellen van het aantal objectieve en subjectieve woorden in S1 en S2; 5. toetsing van de subjectiviteitshypothese.
Een pilotonderzoek van 18.260 omdat-verbindingen en 14.449 want-verbindingen in 100.000 nieuwsberichten in het SoNaR-corpus (Oostdijk et al., 2008) ondersteunde de hypothese. In het paper zal verslag gedaan worden van de voortgang van het project waarin een meer algemene zoekfaciliteit gecreëerd wordt voor het automatisch analyseren van causale samenhang in het Nederlands (het ACAD-project: https://www.clariah.nl/projecten/research-pilots/acad).
