In een recent onderzoek onder studenten die roken vonden Mollen, Engelen, Kessels en Van den Putte (2017) dat tekstuele boodschappen op sigarettenpakjes die effecten op de korte termijn benadrukken, effectiever waren dan vergelijkbare waarschuwingen met effecten op de lange termijn. Ook waren boodschappen over positieve effecten van niet roken effectiever dan boodschappen over negatieve effecten van wel roken.
Vanwege het praktische en het theoretische belang van deze uitkomsten - mede in het licht van eerdere meta-analyses die in een andere richting leken te wijzen - besloten wij een conceptuele replicatie uit te voeren (zie daarover Eerland & Van den Bergh, 2016). We volgden dezelfde dataverzamelingsprocedure als in de oorspronkelijke studie, maar anders dan in Mollen et al. (2017) werden in ons onderzoek ook niet-rokers betrokken. Ook waren de deelnemers jonger en lager opgeleid (mbo-leerlingen), en bestonden de boodschappen in onze studie niet alleen uit teksten, maar waren die steeds gecombineerd met bijpassende visualisaties. Net als bij Mollen et al. (2017) werden in ons onderzoek attitude en intentie gemeten; wij voegden daar als afhankelijke variabele gevaarperceptie aan toe en als covariaat consequentiebetrokkenheid. De analyses werden eerst uitgevoerd voor de rokers (n=129), dezelfde doelgroep die Mollen et al. onderzochten, en daarna werden de effecten voor de niet-rokers (n=173) geëxploreerd.
Terwijl in pretests (alles bijeen: n=65) steeds zowel de positieve versus negatieve framing als de korte- versus lange-termijn framing als zodanig werden herkend, bleek dat in de manipulatiecheck in het hoofdonderzoek zowel bij de rokers als de niet-rokers alleen te gelden voor positieve versus negatieve framing. Daarom lieten we in de verdere analyses mogelijke hoofd- en interactie-effecten van korte- versus lange-termijn framing buiten beschouwing. Daarnaast bleek bij de niet-rokers dat in deze groep niet aan een van de voorwaarden voor covariantie-analyse werd voldaan (zie Field, 2009, pp. 397-399): consequentiebetrokkenheid bleek hier significant te verschillen voor de twee waarden van de onafhankelijke variabele.
In de replicatiestudie bij de rokers vonden we alleen een significant effect van conditie op gevaarperceptie: die was groter bij negatieve framing dan bij positieve framing. Ook was er een positief effect van de covariaat consequentiebetrokkenheid op zowel gevaarperceptie als attitude en intentie. Bij de niet-rokers vonden we geen enkel effect van conditie.
Behalve de methode en de resultaten zullen in deze lezing ook mogelijke consequenties worden besproken voor de generaliseerbaarheid van de bevindingen in de oorspronkelijke studie.
Referenties
Eerland, A., & Bergh, H. van den (2016). Empirische basis van conclusies: Handvatten voor de empirische taalonderzoeker. Tijdschrift voor taalbeheersing, 38(2), 139-146.
Field, A. P. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rth ed.). London, England: SAGE.
Mollen, S., Engelen, S., Kessels, L. T. E., & Van den Putte, B. (2017). Short and sweet: The persuasive effects of message framing and temporal context in antismoking warning labels. Journal of Health Communication, 22(1), 20-28.
